Origami wokół nas: część I – historia origami

Wstęp

Wielu z was na hasło origami wyobraża sobie pewnie jakąś złożoną figurę z papieru, a do tego mogę się założyć, że będzie to żuraw. Czy zastanawialiście się może jednak nad samą istotą origami? Skąd pochodzi, jaka jest jego główna idea, czy istnieje tylko na papierze, a może jest gdzieś jeszcze wokół nas?

Za klasyczne origami (ori – składanie, kami – papier) uznaje się wykonanie przestrzennej struktury z pojedynczej i kwadratowej kartki papieru, którą w różny sposób zgina się i składa. Nie wolno jej ciąć, kleić, ani stosować dodatkowych ozdób. Oczywiście mówimy tu o czystej klasyce, bo chociażby w obrębie origami modułowego nasza ostateczna forma jest często złożona od kilku do dziesiątek i setek modułów, które podklejamy często w newralgicznych miejscach.

Głównymi cechami origami, które są obecnie wykorzystywane na całym świecie są:

  • łatwość w wykonywaniu zgięć
  • wykonane zagięcia mają pamięć, co daje nam początek formowania kształtu
  • niezależnie od materiału są trudne do rozgięcia
  • sekwencyjne składanie daje porządek w czasoprzestrzeni
  • i przede wszystkim złożenie umożliwia upakowanie, a co za tym idzie – zwiększenie powierzchni.

Historia

To właśnie możliwość złożenia i upakowania jest główną ideą wykorzystywaną przez naturę jak i człowieka. Jeśli zastanowimy się nad samą możliwością składania płótna, to skóra, tkaniny czy papirus były już znane w Starożytnym Rzymie, Grecji czy Egipcie, jednak powstanie klasycznego origami datuje się na VI w. n.e. w Chinach, gdzie wynaleziono także papier. W Japonii sztuka składania papieru pojawiła się dopiero w VII w. n.e. wraz z mnichami, którzy razem z produkcją papieru nauczyli Japończyków origami. Wysokie rozwinięcie tutaj sztuki składania papieru spowodowało, że to przede wszystkim Japonię kojarzymy z tą techniką.

Wracając do Chin, tak jak starożytni Egipcjanie, tak i Chińczycy wraz ze zmarłymi chowali przedmioty, które miały przypominać zmarłemu życie ziemskie. Wykonane najczęściej z ceramiki naczynia i figurki stawały się łatwym łupem dla rabusiów. Zastąpiono je więc papierowymi formami. Tradycja przetrwała do dziś –  w Chinach możemy się zaopatrzyć w gotowe figurki lub specjalny “pogrzebowy” papier do ich osobistego skonstruowania.

Origami w Europie

Tradycja składania była przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie. Pierwsze znane zapiski pochodzą dopiero z przełomu XVII i XVIII wieku. W Europie origami pojawiło się najpierw w Hiszpanii, skąd rozprzestrzeniło się na inne kraje. Podaje się, że nawet Leonardo da Vinci eksperymentował z origami. Pierwszą znaną książkę – poradnik na temat origami opublikowano w 1797 roku. Opisano w niej 49 sposobów składania żurawia, czyli japońskiego symbolu szczęścia i życia. Niemiecko-kataloński historyk Joan Sallas, podążający śladami origami, odnalazł w Bibliotece w Weimarze książkę, która ilustrowała naukę składania papieru w XVIII i XIX wieku w Europie. W kolejnych stuleciach dostrzeżono w sztuce origami potencjał wspomagający rozwój dzieci i wprowadzono ją do ich edukacji. W XX wieku nastąpił gwałtowny wybuch fascynacji origami na całym świecie. Ustabilizowano i określono konkretne reguły rządzące światem origami, do których praw twórcy stosują się w mniejszym lub większym stopniu.

Obecnie wielu twórców i naukowców wraca do natury i istoty origami oraz szuka w nim inspiracji do swoich prac. Jeśli jesteście ciekawi co origami ma wspólnego z naturą, sztuką oraz nauką to zapraszam na ciąg dalszy w kolejnych tekstach na ten temat. Już wkrótce!

Podziel się tym tekstem ze znajomymi!